Ortadoğu'da yaşanan kriz Türkiye'de emlak piyasasına yaradı

Gayrimenkul satışlarından elde edilen gelirin, 2017’nin ilk 9 ayında Türkiye’ye yönelik doğrudan yabancı yatırımın yarısından fazlasını oluşturduğu kaydedilirken, emlak dışı yabancı yatırımların ise önceki yıllara göre çok düşük seviyelere indiği kaydedildi. 

"Türkiye, yabancılara satılan gayrimenkul rakamlarında tüm zamanların en iyi seviyelerine ulaşacak gibi gözüküyor ama aynı zamanda emlak dışı yabancı doğrudan yatırımlarda da en kötüsünü görebilir” diyen Mehmet Çetingüleç, Al Monitor’daki yazısında konuyla ilgili şunları söyledi:

"Türkiye’ye dışarıdan gelen para akışı 2015 sonrasında yavaşladığında, Ankara’nın aklına vatandaşlık desteği fikri geldi. Ocak ayında Resmi Gazete’de yayımlanan düzenleme, Türkiye’de en az 2 milyon dolarlık yatırım yapan ya da en az 1 milyon lira değerinde emlak satın alan ve en az üç yıl boyunca elinde tutan yabancı uyrukluların başka herhangi bir koşul olmaksızın Türk vatandaşlığıyla ödüllendirilmesinin önünü açtı. Düzenleme,  en az 100 kişilik istihdam yaratan, en az 2 milyon doları en az 3 yıl süreyle Türk bankalarında tutan ya da 3 milyon dolar değerinde devlet tahvili alıp bunu üç yıl tutanları da kapsıyordu. 

Yabancı yatırımların yüzde 50.2'si emlak satışlarından geldi

O günden bu yana, vatandaşlık faydalarını en büyük etkisi emlak satışları üzerine oldu. Eğer yabancılar 2017’nin sonuna kadar aynı hızla alım yapmaya devam ederse, Türkiye bu yılı emlak sektöründe rekor seviyelerde kapatabilir. 

Maliye Bakanlığı’nın rakamlarına göre, Ocak-Eylül döneminde Türkiye’ye yönelik doğrudan yabancı yatırımların (FDI) neredeyse yarısı emlak satışlarıyla geldi. Türkiye, 2016’nın ilk 9 ayında, 9 milyar dolardan biraz fazla doğrudan yabancı yatırımı çekti, bunun 2.9 milyar doları (toplamın yüzde 32.6’sı) emlak sektörüne gitti. Bu yılın ilk dokuz ayında Türkiye’ye gelen FDI 7.3 milyar dolara düştü ancak emlak alımları 3.68 milyar dolara yükseltti ve gelen toplam yatırımın yüzde 50.2’sini oluşturdu.

Emlak sektöründeki büyüme kutlama sebebi olabilir ama doğrudan yabancı yatırımlar umut verici olmaktan uzak. İstatistikler, ev alımlarını içermeyen FDI’ların yaklaşık yüzde 40 azaldığını ve 6 milyar dolardan (2016) 3.66 milyar dolara düştüğünü gösteriyor. 

İlk 9 aylık rakamlar, 2017’nin son 6 yılın en kötüsüne işaret ediyor

Genele bakıldığında da Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı yatırımların düşüş trendinde olduğu da söylenebilir. Türkiye 2012’de 13.6 milyar, 2013’de 12.9 milyar, 2014’te 12.8 milyar, 2015’te 17.5 milyar ve 2016’da 12.8 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım çekti. İlk 9 aylık rakamları da, 2017’nin son 6 yılın en kötüsü olabileceğine işaret ediyor. 

İyi olansa yabancılar tarafından gerçekleştirilen emlak alımlarının artışta olması. 2012’de 2.6 milyar, 2013’te 3 milyar, 2014’te 4.3 milyar, 2015’te 4.2 milyar ve 2016’da 3.9 milyar dolar yabancılara emlak satışı gerçekleşti ve Ocak-Eylül dönemine bakıldığında bu yıl 5 milyar doların üzerine çıkarak rekor kırılabilir. 

Emlak satışındaki yukarı yönlü trendin sebepleri arasında, Türk lirasının yaşadığı değer kaybı -bu, Türk evlerini daha ucuz hale getiriyor-, Ortadoğu’daki gerilimin artması ve Türkiye’nin Müslüman bir ülke olarak Ortadoğululara yönelik görece dengeli ve özgürlükçü yaklaşımı yer alıyor. Irak, Suriye, İran, Kuveyt ve Suudi Arabistan uyruklular, yabancı emlak alıcıları arasında belirgin bir oran oluşturuyor. 

Türkiye’nin yıl sonu figürleri aşağı yukarı belli oldu. Türkiye, yabancılara satılan gayrimenkul rakamlarında tüm zamanların en iyi seviyelerine ulaşacak gibi gözüküyor ama aynı zamanda emlak dışı yabancı doğrudan yatırımlarda da en kötüsünü görebilir." (T24 Gonca Tokyol)